Bir ýyla golaý dowam eden agressiw göterim ýokarlanandan soň, zähmet bazary ahyrsoňy sowuklama alamatlaryny görkezýär we täze işgärleriň sany iki ýyllyk pese gaçdy.

Öň hem belläp geçişimiz ýaly, Federal ätiýaçlyk ulgamynyň indiki nyrhlary haçan peseldjekdigine esasy üns zähmet bazarydyr.

Dekabr aýyndaky kärhana däl aýlyk haklary baradaky maglumatlar, Federal ätiýaçlyk ulgamynyň hümmetiniň ýokarlanandygyny görkezýär.

Mundan başga-da, bazaryň göwnünden turýan dekabr aýynda aýlyk inflýasiýasy ep-esli sowady - ortaça sagatlyk zähmet haklary geçen ýyl bilen deňeşdirilende bary-ýogy 0,3% ýokarlandy we sagatlyk zähmet haklary 2021-nji ýylyň awgust aýyndan bäri iň haýal ýokarlandy.

Dekabr aýynyň ýokarlanmagyndan soň geçirilen metbugat ýygnagynda Fed-iň başlygy Powell aýlyk haklarynyň 2023-nji ýylda inflýasiýa garşy göreşde iň möhüm meseledigini aýtdy.

Geçen çarşenbe güni ýaýradylan dekabr aýynyň teswirnamasy, FOMC gatnaşyjylarynyň ýokary aýlyk hakynyň ýokarlanmagy hyzmatlar pudagynda (ýaşaýyş jaýyny hasaba almazdan) esasy inflýasiýany goldaýandygyny we şonuň üçin üpjünçilik bilen islegiň arasyndaky deňagramlylygy hasam ösdürmegiň zerurdygyny görkezýär; zähmet hakynyň bahasyna edilýän basyşy azaltmak maksady bilen zähmet bazary.

Aýlyk inflýasiýasynyň ep-esli sowadylmagy inflýasiýanyň has haýallaşýandygyny we Federal ätiýaçlyk bankynyň göterim derejesiniň ýokarlanmagyny haýallatmagyna täze ýol açýandygyny görkezýär.

 

Işsizlik derejesi birden ýokarlanar

Zähmet bazary ep-esli sowasa-da, 223,000 iş ornunyň yzygiderli sekizinji aýda bazaryň garaşyşlaryndan has ýokarydy.

Şeýle-de bolsa, oba hojalygy däl aýlyk haklary baradaky “berk” ýaly görünýän hasabatyň aňyrsynda, iş üpjünçiliginiň ýokarlanmagynyň köp adamyň köp işde bolmagynyň netijesidir.

Dekabr aýynda ABŞ-da 132,299,000 doly iş güni bardy, ýöne şol bir wagtyň özünde doly däl işleýänleriň sany 679,000 artdy we köp işleýän adamlaryň sany 370,000 artdy.

Soňky on aýyň dowamynda gündelik işleýänleriň umumy sany 288,000 azaldy, gündelik däl işçileriň sany bolsa 886,000 artdy.

Diýmek, täze işe girýänleriň hakyky sanyna esaslanyp, dekabr aýynda ýaragsyz aýlyk haklarynyň sany negatiw bolmalydy!

“Çişirilen” ýaragsyz aýlyk haklary hasabaty adamlary kör eden ýaly, ykdysadyýet çökgünligiň ilkinji alamatlaryny görkezer.

Taryhy maglumatlara seredeniňde, zähmet bazarynyň özi yza galýan görkeziji bolup, göterim derejesiniň ýokarlanmagy ýa-da pul syýasaty hümmetiň peselmegi bilen işsizligiň derejesiniň çalt ýokarlanmagy ýüze çykýar.

Bu, Federal ätiýaçlyk ulgamynyň göterim mukdaryny ýokarlandyrmagy bes edeninden soň, ýylyň dowamynda işsizligiň derejesiniň birden ýokarlanjakdygyny aňladýar.

Amerikan bankynyň ykdysatçylary hatda şu ýyl işsizligiň derejesiniň 3,7% -den 5.3% -e çenli ýokarlanjakdygyny çaklaýarlar, bu bolsa 19 million adam işsiz bolar!

 

Ipoteka nyrhlarynyň aşaklamagyna garaşylýar

Zähmet bazarynyň haýallamagy we aýlyk hakynyň inflýasiýasy netijesinde, Fed-iň hümmetiniň ýokarlanmagyndaky bazar jedelleri azaldy, indi bazar fewral aýynda 25 göterim ýokarlanmagyna garaşýar, bu bolsa 75,7%.

ABŞ-nyň 10 ýyllyk obligasiýa girdejisi hem bir hepdede 30-dan gowrak pese gaçdy we ipoteka nyrhlarynyň hasam aşaklamagyna garaşylýar.

Hümmetsizlenmäniň peselmegi bilen, Fed-iň gözi soňky döwürde zähmet bazaryna sereder.

Morgan Stenliniň baş ykdysatçysy Ellen Zentner hem zähmet bazarynyň CPI däl-de, indiki esasy görkeziji bolup biljekdigini aýtdy.

 

Zähmet bazary sowadylandan soň inflýasiýa has çalt peseler we ipoteka bazary dikelip başlar.