Maliýe bazarlarynda iň möhüm san bolan LIBOR, 2023-nji ýylyň iýun aýyndan soň taryhdan ýitip gidýär we karzlaryň bahasyna indi ulanylmaz.

2022-nji ýyldan başlap, ipoteka karz berýänleriň köpüsiniň sazlap boljak stawka karzlary indeks - SOFR bilen baglanyşykly.

SOFR ýüzýän karz stawkalaryna nähili täsir edýär?Näme üçin SOFR LIBOR ýerine ulanylmaly?

Bu makalada SOFR-iň nämedigini we sazlanylýan göterim mukdaryny hasaplanda esasy aladalaryň haýsydygyny düşündireris.

 

Düzülip bilinýän ipoteka karzlary (ARM)

Häzirki ýokary göterim mukdaryny göz öňünde tutup, köp adam ARM (Adjustable-Rate Ipoteka) diýlip hem bilinýän sazlanylýan karzlary saýlaýarlar.

“Düzülip bilinýän” adalgasy, karzyň yzyna gaýtarylan ýyllarynda göterim derejesiniň üýtgemegini aňladýar: Kesgitlenen göterim mukdary ilkinji birnäçe ýylda ylalaşylýar, galan ýyllar üçin göterim derejesi yzygiderli (adatça her alty aýda) sazlanýar. ýa-da bir ýyl).

Mysal üçin, 5/1 ARM göterim derejesiniň ilkinji 5 ýyllyk töleg üçin kesgitlenýändigini we ondan soň her ýyl üýtgeýändigini aňladýar.

Floöne ýüzýän döwürde göterim derejesini sazlamak hem ýapylýar (gapaklar), mysal üçin 5/1 ARM adatça üç sanly belgisi 2/1/5 bolýar.

·2, göterimleri sazlamak üçin başlangyç gapagy aňladýar (başlangyç düzediş gapagy).Ilkinji 5 ýyllyk başlangyç göterim mukdaryňyz 6% bolsa, altynjy ýylky göterim 6% + 2% = 8% -den ýokary bolup bilmez.

·1, birinjiden başga (indiki düzedişler üçin gap), ýagny 7-nji ýyldan başlap her göterim derejesini sazlamak üçin iň ýokary 1% -den başga her göterim mukdaryny sazlamak üçin gapagy aňladýar.

·5, karzyň ähli möhletinde göterim derejesini düzetmegiň iň ýokary çägine degişlidir (ömrüňi düzetmek üçin ýapgy), ýagny göterim derejesi 30 ýyl üçin 6% + 5% = 11% -den ýokary bolup bilmez.

ARM-yň hasaplamalary çylşyrymly bolany üçin, ARM-ler bilen tanyş bolmadyk karz alyjylar köplenç bir çukura gaçýarlar!Şonuň üçin karz alýanlar üçin üýtgeýän göterim mukdaryny nädip hasaplamalydygyna düşünmek gaty möhümdir.

 

Floüzýän tizligi hasaplanyňyzda SOFR esasy aladalary haýsylar?

5/1 ARM üçin ilkinji 5 ýylda kesgitlenen göterim stawkasyna başlangyç stawkasy diýilýär we 6-njy ýyldan başlap göterim derejesi, marjanyň ýerleşýän ýeri bolan indeks + margin bilen hasaplanýan doly indekslenen göterim derejesidir. kesgitlenen we indeks, adatça, 30 günlik ortaça SOFR.

3% margin bilen we häzirki 30 günlik ortaça SOFR 4.06%, 6-njy ýylda göterim mukdary 7.06% bolar.

Bu SOFR indeks näme?Geliň, sazlanylýan stawka karzlarynyň nädip ýüze çykýandygyny başlalyň.

1960-njy ýyllarda Londonda inflýasiýa ýokarlananda hiç bir bank kesgitlenen nyrhlar boýunça uzak möhletli karz bermek islemedi, sebäbi inflýasiýanyň ýokarlan wagtynda we göterim derejelerine ep-esli töwekgelçilik bardy.

Bu meseläni çözmek üçin banklar sazlanylýan stawka karzlaryny (ARM) döretdiler.

Her täzeden düzülen senede, aýry-aýry sindikat agzalary, karz çykdajylaryny nol nyrhyna salgylanma hökmünde jemläp, serişdeleriň bahasyny görkezmek üçin alynýan göterim mukdaryny sazlaýarlar.

Bu täzeden düzmek stawkasyna salgylanma LIBOR (London bankara teklip edilýän nyrh), köplenç eşidýärsiňiz - sazlanylýan göterim derejelerini hasaplanyňyzda geçmişde birnäçe gezek görkezilen indeks.

2008-nji ýyla çenli, maliýe krizisinde käbir banklar öz maliýe krizisini ýapmak üçin has ýokary karz stawkalaryny bermek islemediler.

Bu, LIBOR-yň esasy gowşak taraplaryny paş etdi: LIBOR hakyky amal esaslarynyň ýoklugy we aňsatlyk bilen dolandyrylmagy sebäpli giňden tankyt edildi.Şondan bäri banklaryň arasynda karz almak islegi birden azaldy.

LIBOR-yň ýitirim bolmak töwekgelçiligine jogap edip, Federal ätiýaçlyk banky 2014-nji ýylda LIBOR-yň ornuny tutjak täze salgylanma nyrhyny tapmak üçin alternatiw salgylanma nyrhlary komitetini (ARRC) döretdi.

Üç ýyl işläninden soň, ARRC 2017-nji ýylyň iýun aýynda çalşylýan nyrh hökmünde Howpsuz Gijeki Maliýeleşdiriş derejesini (SOFR) resmi taýdan saýlady.

SOFR Gazna tarapyndan goldanýan repo bazaryndaky bir gijeki stawka esaslanýandygy sebäpli, karz töwekgelçiligi ýok diýen ýaly;we manipulýasiýany kynlaşdyrýan geleşik bahasy bilen hasaplanýar;Mundan başga-da, SOFR pul bazaryndaky göterim derejelerini iň gowy görkezip bilýän pul bazaryndaky iň köp satylýan görnüşdir.

Şonuň üçin 2022-nji ýyldan başlap, SOFR ýüzýän karzlaryň köpüsine baha bermek üçin standart hökmünde ulanylar.

 

Düzülip bilinýän ipoteka karzynyň artykmaçlyklary näme?

Federal ätiýaçlyk banky häzirki wagtda göterim derejesini ýokarlandyrýar we 30 ýyllyk ipoteka stawkasy ýokary derejede.

Şeýle-de bolsa, inflýasiýa ep-esli pese gaçsa, Federal ätiýaçlyk banky göterim mukdaryny peseltmek sikline girer we ipoteka stawkalary adaty derejä gaýdyp geler.

Geljekde bazar göterim nyrhlary pese gaçsa, karz alyjylar töleg çykdajylaryny netijeli azaldyp bilerler we sazlanylýan karz karzyny saýlap gaýtadan maliýeleşdirmezden pes göterimlerden peýdalanyp bilerler.

Mundan başga-da, sazlanylýan stawka karzlary, adatça, beýleki möhletli karzlara garanyňda, borçnamalar döwründe pes göterim derejelerine we aýlyk töleglere garanyňda has pes bolýar.

Şeýlelik bilen häzirki ýagdaýda üýtgeýän stawka karzy gowy saýlanar.